Vernatuurlijken, de reis van hoofd naar hart

De natuur vormt een heldere spiegel en metafoor voor de gesteldheid van ons innerlijk leven: net zoals velen van ons nog steeds vrijwel iedere vierkante centimeter van onze tuin onkruidvrij dichttimmeren met stenen of tegels, netjes en schoon, zo hebben we ook onze innerlijke natuur naar de borders van ons leven verbannen. Vijf weken per jaar, als we vakantie hebben, ja dán mogen we leven vanuit onze werkelijke verlangens en behoeften. Keurig afgebakend en gecultiveerd.

Het is geen wonder dat we, zodra het einde van de vakantie in zicht komt, inwendig ons stressniveau al voelen stijgen, we soms vervuld van heimwee terugverlangen naar ons vakantieland, en reikhalzend uitkijken naar de volgende vrije week. Als gevoelige tiener huilde ik bittere tranen als we onze Franse camping na drie weken weer verruilden voor de warme, volgepakte auto die ons onverbiddelijk terugbracht naar Nederland, en naar de dagelijkse verplichting van school. Later, als volwassene met een stressvolle baan in de zorg, vergoot ik mijn tranen inwendig, mezelf vermannend. Vermannen, het is een woord met een treurig treffende beeldspraak: moedig zijn, sterk zijn, het gevoel wegstoppen? Helemaal passend in onze nog altijd door het hoofd en door mannelijke energie gedomineerde samenleving.

Gelukkig vindt er nu heel langzaam een omgekeerde beweging plaats. We vervangen, soms zelfs door de gemeente gesubsidieerd, een paar stoeptegels door wat planten. We worden aangemoedigd om niet al ons tuinafval minutieus op te ruimen, maar er een hoopje van te laten liggen, omdat dit het bodemleven ten goede komt. Trek de parallel maar eens door, en vraag je af hoe en waar jij in je dagelijks leven weer wat kunt ‘vernatuurlijken’.

Wanneer je, stukje bij beetje, het beton en cement verwijdert waarin je leven gegoten is, en de levende grond eronder ruimte geeft en weer laat ademen, gebeurt er iets heel mooist: het wilde, het vrije, en het natuurlijke beginnen weer te groeien, naar de oppervlakte gelokt door de warme, koesterende kracht van de zon, en gevoed door de regen. Precies zoals het bedoeld is te zijn. Eindelijk lucht. Lucht die als een frisse wind je huid beroert, en zachtjes blazend – alsof je een vuurtje aanwakkert – het begin vormt van herstel. Van genezing.

Wanneer je kiest voor een natuurlijker manier van leven en werken, ontdek je misschien zelfs dat je je vakanties minder dan voorheen nodig hebt om vrijheid te ervaren, rust en ruimte te voelen, en zoveel mogelijk je natuurlijke behoeften en cycli te volgen. Omdat je ze hebt ingebed in je dagelijks leven.

Mogelijk zijn er mensen om je heen, of hoor je een vermanend stemmetje in je hoofd (de stem van oude conditioneringen kan heel hardnekkig zijn), die je waarschuwen dat je straks niet meer in je keurig aangeharkte leventje past. En dat zou zomaar eens kunnen kloppen. Maar was het niet juist die oude manier van leven die je om te beginnen al ongelukkig of ziek maakte?

Laat ze maar praten. Je mag nu gaan luisteren naar de wilde, ongerepte natuur, die je diep vanbinnen – verborgen onder gebarsten laagjes cultureel glazuur, maar niet minder levend – in je draagt. Die ademt perfecte imperfectie. Ze ademt gezondheid. Kronkelend, vrij, zich uitdrukkend in ontelbare kleuren en variaties. Is die wilde natuur niet het mooiste wat er is?

Stel je nu eens een bos voor dat uitsluitend bestaat uit rechte rijen kaarsrechte stammen, gekweekt om te beantwoorden aan door mensen bedachte standaarden, allen voor hetzelfde doel, namelijk productief zijn en geld verdienen. Met bomen als mensen marcherend in kolonne. Kun je de starheid ervan voelen? Toch draait in onze maatschappij nog vrijwel alles om geld…

In de natuur wordt geen mus gevraagd om alsjeblieft te stoppen met kwetteren, en nu eens stil te zitten. Niemand zet een mol onder druk om zich meer in het sociale leven bovengronds te begeven. Een boom zal niet proberen vast te houden aan bladeren die bedoeld zijn om te vallen. Bovendien maalt hij er niet om of hij lang, kort, dun, dik, recht, krom of omgevallen is. De natuur IS gewoon, levend, stervend, actief of in rust.

Die wilde natuur is onze oorsprong. Wij zijn deel van haar, al proberen we nog zo hard onszelf boven haar te plaatsen. Ze geeft ons zuurstof, water, voedsel. En ze nodigt jou uit jouw eigen unieke vorm en kleuren te omarmen. Om te groeien en bloeien tot wie jij bedoeld bent te zijn. Je ruimte in te nemen, en ook anderen – je kinderen, je collega’s – de gelegenheid te geven om dat te doen. En ja, om soms iets te laten sterven om plaats te maken voor iets nieuws. Oude, ziekmakende gewoonten bijvoorbeeld. In je persoonlijke leven, of in je werk.

Zo maak je dan, vrijwillig of omdat je vanwege een burn-out of ziekte niet anders meer kunt, de afdaling van je hoofd naar je hart. Je begint aan de reis van het bedachte leven naar het gevoelde leven, met gezondere waarden als uitgangspunt, geïnspireerd vanuit je hart en door je natuurlijke behoeften en talenten.

Wanneer genoeg mensen deze afdaling gemaakt hebben, kunnen we ook onze organisaties, bedrijven en maatschappelijke structuren vanuit natuurlijker principes gaan inrichten. Met mensen als basis. En met gezondheid en welzijn als resultaat.