Het heilzaam vertragende effect van wandelen

In de huidige tijd, waar alles zo snel gaat en onze hersenen méér prikkels en informatie te verwerken krijgen dan ooit, is het niet verwonderlijk dat burn-out en andere chronische stressklachten al jaren beroepsziekte nummer 1 zijn. Zou zoiets eenvoudigs als wandelen ons kunnen helpen de weg naar een meer natuurlijke balans terug te vinden? Voor mij persoonlijk was dit zeker het geval!

Wandelen, lopen, is onze meest natuurlijke manier van bewegen. Dat dagelijks wandelen gezond is voor lichaam en geest is - mede dankzij de enthousiaste inspanningen van hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder - algemeen bekend.

Ik houd enorm van wandelen, juist omdát het langzaam gaat. Ik verplaats me bij voorkeur niet sneller dan mijn benen me kunnen dragen. Wandelen is een goede manier om je (weer) af te stemmen op de voor ons mensen natuurlijke ritmes. In de vertraging die tijdens het wandelen ontstaat, kan de verbinding tussen lichaam en ziel, en tussen mens en natuur, zich herstellen. Vooral wanneer je daarbij bewust je aandacht verplaatst van je hoofd naar je lijf, en naar het hier-en-nu.

Door de vertragende beweging van wandelen gaat alles weer stromen. Waar het stroomt, kan het lichaam nieuwe, frisse energie opnemen, en oude energie (en dus ook overprikkeling) afvoeren. Waar het stroomt, kan het zelfhelend vermogen van ons lichaam optimaal functioneren. Waar het stroomt, komen inzichten als vanzelf boven, en ontstaan nieuwe creatieve impulsen.

Dit zouden open deuren moeten zijn. Onbewust verlangen we collectief naar dat heilzame vertragen. Onze lichamen snakken naar een meer natuurlijk leven.

Voor mij is het deze zomer alweer zes jaar geleden dat ik ziek werd. Ik had wellicht evengoed een burn-out kunnen krijgen - en misschien had ik die onderliggend ook wel - maar mijn lichaam gebruikte een andere zwakke plek als niet te negeren noodrem.

Mijn herstel was een worsteling en duurde jaren, want wat vond ik het lastig om me wérkelijk over te geven aan wat mijn lichaam vroeg. De eindeloos diepe vermoeidheid, de concentratie- en geheugenproblemen, de hyperventilatie, de angst, de overprikkeling. Ze smeekten om rust. Ze nodigden me uit om mijn leven vooral héél klein te maken, en mijn tempo langdurig te vertragen. Want wanneer je jezelf jarenlang hebt uitgeput, kost het ook veel tijd om te herstellen.

Maar diezelfde snelle, geldgedreven maatschappij, die ervoor zorgt dat zovelen van ons opbranden, maakt het helemaal niet gemakkelijk om werkelijk voor langere tijd niets of maar heel weinig te doen. Dus doen we in de meeste gevallen alles wat in ons vermogen ligt om zo snel mogelijk, en tegen wil en dank, de ons vertrouwde rollen weer te vervullen. Wellicht herken je jezelf hierin.

Zo duurde het voor mij maar liefst drie jaar (!) voordat eindelijk tot me doordrong dat het gekkenwerk was wat ik deed, en dat ik afstevende op een volgende gezondheidscrisis. Toen pas was ik bereid om niet alleen te luisteren, maar ook te gaan dóén waarom mijn lichaam vroeg. Namelijk mijn baan als wijkverpleegkundige aan de wilgen hangen. Met enige weemoed, dat zeker. Maar mijn lichaam slaakte een diepe zucht van verlichting.

Waarschijnlijk kon mijn herstel toen pas echt beginnen. Omdat ik ophield mezelf te forceren, en mijn wereld door mijn besluit eindelijk klein genoeg werd.

Mijn medicijn? De natuur! Elke dag naar buiten om te wandelen. Door de jaren heen is dat een vaste en geliefde gewoonte geworden.

De wind die de overprikkeling uit mijn zenuwstelsel blaast. De mussen die luchtige vrolijkheid in mijn energieveld kwetteren. Klagend krijsende meeuwen die me in mijn verbeelding onmiddellijk terugbrengen naar mijn geliefde eiland Texel. De zon die mijn gezicht verwarmt. De zomerse geur van vers gemaaid gras. Het kalmerend kabbelen van stromend water, dat me eraan herinnert dat ook ik met de stroom van mijn leven mag meebewegen. De aalscholver die diep duikt, en mij uitnodigt om ook eens diep in mijn gevoelens te duiken. Gestage regen die me geselend onderdompelt, en die me misschien wel het meest van alles laat voelen dat ook ik deel ben van de natuur...

Door me opnieuw bewust met die - en met mijn eigen - natuur te verbinden, en me over te geven aan haar trage ritmes en cycli, kreeg ik uiteindelijk mijn gezondheid terug. Mijn energie en creativiteit stromen weer, en ik geniet van het schrijven, inspireren en werken in mijn praktijk. Mijn leven is kleiner geworden. Eenvoudiger. Er is minder geld, maar ik voel me rijker dan ooit. Er zit een ander soort rijkdom in wezenlijke dingen. In rust en vrijheid, in liefde en verbinding. In het hebben van tijd en aandacht voor de mensen en zaken die er werkelijk toe doen.

Letterlijk langzamer door het leven lopen, vertragen, stilstaan, aandachtig voelen wat er gebeurt, luisteren, en vervolgens doen wat je ingegeven wordt. Die dingen maken dat alles weer kan gaan stromen.

Ik ben ervan overtuigd dat vertragen hét geneesmiddel voor onze samenleving is. Het middel naar een gezondere toekomst.

Durf jij al te vertragen?